TBMM PLAN ve BÜTÇE KOMİSYONU
GÜMRÜK ve TİCARET BAKANLIĞI
2013 YILI BÜTÇESİ SUNUMU
[download id=”41″]
5 KASIM 2012
İÇİNDEKİLER
A- BAKANLIĞIN ANATOMİK YAPISI
1- Hizmet Birimleri
2- İnsan Kaynağı
3- Mevzuatımızı Yeniliyoruz
B- GÜMRÜKLERLE İLGİLİ HİZMET VE PROJELER
1- Onaylanmış Kişi Statü Belgesi
2- Yerinde Gümrükleme ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması
3- Ortak Transit Sistemine Geçiş
4- Yeni Özet Beyan Uygulaması
5- Kâğıtsız Beyan
6- Tek Pencere
7- Gümrük Kapılarının Modernizasyonu
8- Yeni Gümrük Kapıları Açıyor, Gümrük Müdürlükleri Kuruyoruz
9- Dünya ile Ticari İlişkilerimiz İkili Anlaşmalarla Gelişiyor
10- Kervansaray Projesi: Tarihi İpek Yolu Canlanıyor
11- Gümrük Laboratuvarlarının Modernizasyonu
12- Uzlaşma Müessesesi
C- ARAÇ, YOLCU VE EŞYA TRAFİĞİ
D- KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE
1- İdari ve Teknik Alt Yapıyı Güçlendirmeye Devam Ediyoruz
2- Kaçak Eşya ve Uyuşturucu Yakalamaları-Operasyonel Faaliyetler
3- Sigara Kaçakçılığı ve Transiti
4- Çay Kaçakçılığı
5- Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadele
E- TASFİYE HİZMETLERİ
F- VAN DEPREMZEDELERİNE YARDIM
G- GÜMRÜKLER, VERGİ GELİRLERİNİN ÖNEMLİ BİR KISMINI TAHSİL EDİYOR
1
3
9
9
14
14
14
En Kolay, En Güvenli Ticaret
H- TİCARETE İLİŞKİN FAALİYETLERİMİZ
1- Hukuki Düzenlemeler
Yeni Türk Ticaret Kanunu
Yeni Türk Borçlar Kanunu
Hal Kanunu
2- Elektronik Ticaret
3- Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS)
4- Lisanslı Depoculuk
İ- TÜKETİCİNİN KORUNMASI
1- Piyasa Gözetimi ve Denetimler
2- Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri
3- Tüketici Bilgi Sistemi-TÜBİS
4- E-Belge Hizmetleri
5- Mobil Tüketici (M-Tüketici) Projesi
6- Reklam Kurulu
J – ESNAF VE SANATKÂRLAR
1- Esnaf ve sanatkârlarımız için bilgi sistemi (ESBİS) oluşturduk
2- Esnaf ve sanatkârlar için Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir strateji belgesi
hazırladık ve uygulamaya koyduk
3- Ahilik kültürünü yaşatıyoruz
4- Esnafın kullandığı kredi faizlerini %47’den, %5’e düşürdük
5- Sübvansiyon oranını %20’den, %50’ye çıkarttık
6- Kredi üst limitlerini 100 bin TL’ye, kredi miktarını 42 katına çıkarttık
7- Esnafımızın borçlarına ödeme kolaylığı getirdik
8- Esnaf ve Sanatkârlar Şurası Yönetmeliği Yenilendi
K- KOOPERATİFLER
1- Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı
2- Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı (KOOP-DES)
3- Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri ve 4572 sayılı yasa çalışmaları
L- GÜMRÜK VE TİCARET KONSEYİ
M- REKABET KURUMU
15
21
24
26
28
28
1
TBMM PLAN ve BÜTÇE KOMİSYONU
GÜMRÜK ve TİCARET BAKANLIĞI 2013 YILI BÜTÇESİ SUNUMU
5 KASIM 2012
Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonunun Sayın Üyeleri,
2013 Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın bütçesini sunmak üzere huzurlarınızda bulunmaktayım.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yeni yapısıyla, ülkemizi dünyanın en kolay ve güvenli ticaret yapılan ülkelerinden biri haline getirmeyi hedeflemektedir.
Bunun için;
• Tüm iş ve işlemleri standardize ederek,
• Şeffaflık ve takip edilebilirliği sağlayarak,
• Gümrükler başta olmak üzere hizmet verdiğimiz tüm alanlarda bilgi teknolojilerinin sağladığı avantajlı imkân ve üstünlüklerden faydalanmaktayız.
İç ticaretten dış ticarete geniş bir yelpazede görev yapmakta olan Bakanlığımız gümrük ve ticaret alanında;
Rekabeti, girişimciliği ve ekonomik büyümeyi teşvik eden,
Piyasa aktörlerinin kurumsal yapılarını güçlendiren,
Üreticileri ve tüketicileri koruyan,
Etkin, hızlı ve insan odaklı hizmetleri sunan politika ve uygulamaları geliştirmek, yürütmek ve denetlemek misyonuyla görev yapmaktadır.
A- BAKANLIĞIN ANATOMİK YAPISI
1- Hizmet Birimleri
9 Genel Müdürlük, 6 Başkanlık, 2 Müşavirlik ve 1 Özel Kalem Müdürlüğü olmak üzere toplam 18 hizmet birimi yer almaktadır.
Bakanlığımız Taşra teşkilatında ise;
16 Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ve bu Bölge Müdürlüklerine bağlı 147 Gümrük Müdürlüğü, 29 Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü, 23 Tasfiye İşletme Müdürlüğü, 6 Laboratuar Müdürlüğü, 16 Personel Müdürlüğü faaliyet göstermektedir.
Ülkemizde 25 kara, 7 demiryolu, 55 deniz ve 48 hava olmak üzere toplam 135 hudut kapısı bulunmaktadır.
2
En Kolay, En Güvenli Ticaret
Kara hudut kapılarında 22, demiryolu hudut kapılarında 7, deniz hudut kapılarında 43, hava hudut kapılarında 11 Gümrük Müdürlüğü bulunmaktadır.
Bunlardan başka; deniz hudut kapısı olmayan fakat limanda bulunan 7, serbest bölgede bulunan 9, iç gümrük olan 48 Gümrük Müdürlüğü bulunmaktadır.
Toplamda 147 Gümrük Müdürlüğü bulunmaktadır.
81 ilde kurulma çalışmaları sürdürülen İl Ticaret Müdürlüklerimiz, 2013 yılı itibariyle hizmet vermeye başlayacaktır.
2- İnsan Kaynağı
– 2 bin 36’sı Merkez Teşkilatında;
– 8 bin 414’ü Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü; 569’u İl Ticaret Müdürlüğünde olmak üzere 8 bin 983’ü Taşra Teşkilatında,
– 523’ü Döner Sermaye Teşkilatında;
– 7’si Yurt Dışı Teşkilatında görev yapmaktadır. (Diğer ülkelerle ilişkilerin yoğunluğu ve dış ticaret hacmindeki artışa paralel olarak 15 gümrük müşaviri, 5 gümrük ataşesi olmak üzere 20 yurtdışı kadrosu oluşturulmuş ve bunlardan 7’sine atama yapılmıştır. AB, ABD, Almanya, Azerbaycan, Belçika, Mısır, Rusya)
– Kadrolu olarak görev yapan toplam personel sayısı 11 bin 549’dur.
Başta sınır kapıları olmak üzere taşra hizmet birimlerinin insan kaynağı ihtiyacını karşılamaya yönelik çalışmalarla gümrük iş ve işlemlerinin çağdaş standartlarda daha nitelikli, donanımlı ve uzman personel eliyle yürütülmesi hususunda önemli adımlar atılmıştır.
2012 yılı ilk yarısı itibariyle, Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatına (B) grubu kadrolarda 932 adayın atamaları yapılmıştır.
2012 yılının ikinci yarısı için de 1.500 personel alımı için 23 Eylül 2012 tarihinde ilana çıkılmıştır. Yılsonuna kadar atama işlemleri tamamlanacaktır.
Diğer taraftan, (A) grubu kadrolardan 40 Gümrük ve Ticaret Müfettiş Yardımcısı, 92 Gümrük ve Ticaret Uzman Yardımcısı ile 100 Gümrük ve Ticaret Denetmen Yardımcısının açıktan atama yapılmak üzere sınav işlemleri devam etmektedir.
640 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı arasında 12 Ekim 2012 tarihli protokol imzalanmış, personel bölüşümü tamamlanmıştır.
3
3- Mevzuatımızı Yeniliyoruz
Oldukça dinamik bir yapıya sahip olan gümrük ve ticaret mevzuatı, günün değişen koşullarına ve yararlananların ihtiyaçlarına uygun bir biçimde sürekli değişmektedir.
Ayrıca, Avrupa Birliği mevzuatına uyum yükümlülüğümüz çerçevesinde de Topluluk gümrük mevzuatında yapılan değişiklikler ile uyumlu olarak mevzuatımız güncellenmektedir.
Bu bağlamda; 2012 yılının ilk 10 aylık döneminde bakanlığımız tarafından hazırlanan; 10 Kanun, 19 Bakanlar Kurulu Kararı, 27 Yönetmelik, 25 Tebliğ, 50 Genelge ve 2 Yönerge olmak üzere toplam 134 mevzuat düzenlemesi yürürlüğe konulmuştur.
B- GÜMRÜKLERLE İLGİLİ HİZMET VE PROJELER
Gümrükler, yasal ticareti kolaylaştırarak ülkelerde teşebbüs ve rekabet gücünü artırmaktadır.
Bu noktadan hareketle; dünyanın en güvenli ve en hızlı işleyen gümrük idarelerini oluşturarak, müteşebbislerimizin rekabet gücünü arttırarak hizmetlerimizi sürdürüyoruz.
Gümrük İşlem Sürelerini Kısaltıyoruz
2012 yılının ilk 6 aylık döneminde ithalatta işlem gören gümrük beyannamelerinin %72’sinin işlemleri ilk 24 saat içinde tamamlanarak eşyası teslim edilebilir hale gelmiştir.
Bu oran;
– Fiziki kontrole tabi tutulan beyannameler için %51,
– Belge kontrolüne tabi tutulan beyannameler için %73,
– Basitleştirilmiş usulde işlem gören beyannameler için ise %89 olarak gerçekleşmiştir.
Aynı dönem itibariyle ihracat beyannamelerinin %76’sının işlemleri ilk yarım saatte sonuçlandırılmıştır. Genel olarak baktığımızda ise ihracat beyannamelerinin %96’sının işlemleri ilk 24 saat içinde tamamlanmıştır.
Gümrük ve ticaret işlemlerinin basitleştirilmesine yönelik hedeflerimizle ilgili olarak bazı verilerle; yeni uygulamaya başladığımız ve önümüzdeki dönemde hayata geçirmeyi planladığımız çalışmaları sizlerle paylaşmak istiyorum.
1- Onaylanmış Kişi Statü Belgesi
Güvenilir ticaret erbabınca gerçekleştirilen gümrük işlemlerinde kolaylık sağlıyoruz.
4
En Kolay, En Güvenli Ticaret
1 Ekim 2012 tarihi itibariyle mavi hattan yararlanma hakkı bulunan ve 307’si A, 683’ü B, 283’ü C Sınıfı olmak üzere toplam 1.273 Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi tacir bulunmaktadır.
Gümrük Yönetmeliği’nde yaptığımız değişiklik ile Onaylanmış Kişi Statü
Belgesi sahibi adına tescil edilen ve muayene türü mavi hat olan ihracat beyanname-lerinde kağıtsız işlem uygulamasına geçtik.
Bu önemli uygulama ile ihracat işlemleri “hemen/anında” gerçekleş-mektedir.
2- Yerinde Gümrükleme ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, düzenli kayıt tutan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan ticaret erbabına verilen bir statüdür.
Bu statü, başta AB üyesi ülkeler ve ABD olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde uluslararası arz zincirinin güvenliğinin sağlanmasını teminen tanınmaktadır.
Karşılıklı tanıma anlaşmalarının imzalanması suretiyle bir ülkede güvenilir kabul edilen ticaret erbabı diğer ülkede de güvenilir kabul edilmekte ve o ülkede de gümrük uygulamalarında kolaylıklardan faydalanabilmektedir.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne sahip firmalar diğer firmalara göre daha imtiyazlı muamele görmekte ve daha fazla rekabet gücüne sahip olmaktadırlar.
Ülkemizde 14 Aralık 2012 tarihinde İstanbul’da iş dünyasından geniş katılımlı bir tanıtım toplantısı ile yürürlüğe girecek bu uygulama sayesinde ticaret erbabı; başta “ihracatta yerinde gümrükleme”, “izinli gönderici” ve “daha az ve öncelikli muayene” kolaylıkları olmak üzere pek çok basitleştirilmiş ve hızlandırılmış usullerle zaman ve maliyet tasarrufu kazanacaktır.
3- Ortak Transit Sistemine Geçiş
AB-EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması)1 Ortak Transit ve Tek İdari Belge Sözleşmelerine Türkiye’nin katılımı için Ülkemiz ve Avrupa Birliği açısından tüm gerekli yasal prosedür tamamlanmış olup, NCTS (Yeni Bilgisayarlı Transit İşlemlerine Geçiş) uluslararası uygulamalarına gerek Bakanlığımız bünyesinde, gerekse AB Komisyonu ile birlikte yürütülen teknik çalışmalar neticesinde 1 Aralık 2012 tarihi ile geçilmiş olacaktır.
Ülkemizin “Ortak Transit Sözleşmesi”ne taraf olması ile birlikte taşımacıla-rımız, AB’ye yönelik taşımalarda, belge kullanmaksızın elektronik olarak ve alternatif-
5
1 Üyeler: İsviçre, Norveç, İzlanda, Lihtenstein
lerine göre daha düşük maliyetle teminat kullanarak transit taşıma işlemini gerçekleş-tirebileceklerdir.
AB üyesi ülke gibi uygulamaya dahil olduğumuz ilk ve tek enstrüman olması nedeniyle, bu proje çok büyük önem arz etmektedir.
Bu sözleşme kapsamında, AB’ye yapılan taşımalarda TIR Karnesi kullanımı yerine daha az maliyetli elektronik işlemlerle yürüyen ortak transit rejimi kapsamında transit beyannamesi kullanılacaktır.
AB ile yapılan taşımacılıkta kullanılan yıllık yaklaşık 500 bin tır karnesi dikkate alındığında, taşımacılığın Yüzde 50’sinin T1 beyannamesi ile yapılması durumunda yıllık yaklaşık 53 milyon avro dolayında bir tasarruf sağlanacaktır.
Bu sistemle beyanın kağıt nüsha yerine elektronik ortamda verilecek olması nedeniyle kağıt tasarrufu sağlanmasının yanı sıra yaklaşık 4 milyon TL’lik belge maliyeti ortadan kaldırılmış olacaktır.
Ortak transit işleminin her adımının sistem üzerinde izlenebilmesi; gümrük idarelerimizin kaçakçılıkla mücadele kapasitelerini de artıracaktır.
4- Yeni Özet Beyan Uygulaması
1 Ocak 2012 tarihinde gümrük işlemlerinde yeni özet beyan uygulamasına geçilmiştir. Bu uygulama ile,
• Risk analizi yöntemi ile kaçakçılıkla daha etkin mücadele,
• İnsan, çevre, hayvan ve bitki sağlığı ile ulusal güvenliğin güvence altına alınmasını,
• Yatırım ortamının iyileştirilmesini amaçladık.
Uygulama ile; hava ve denizyolunda kullanılan (2011 yılı rakamlarıyla) 540 bin özet beyanın kâğıt gerekmeksizin sadece elektronik ortamda düzenlenmesi, sektör açısından yıllık yaklaşık 1 milyon TL’lik maliyet tasarrufu sağlamış olmaktadır.
5- Kâğıtsız Beyan
Kâğıtsız beyan uygulamasına tüm gümrük idarelerimizde geçilmiştir.
Gümrük idaresince güvenilirliği onaylanmış firmaların, ihracatta gümrük beyannamesini elektronik ortamda gümrüğe göndermeleri sağlanmıştır.
Bu uygulama ile,
• Dış ticaret erbabının, gümrük işlemlerini gümrüğe gelmeksizin kendi ofisinden yapabilmeleri imkanı sağlamış,
6
En Kolay, En Güvenli Ticaret
• Gümrüklerde iş yoğunluğu ve beklemeler azalmış,
• Gümrük işlemlerinin aracısız yapılması sağlanmış,
• Kırtasiyecilik azaltılmış,
• Gümrük işlem maliyetleri minimize edilmiş
• Böylece firmalarımızın rekabet güçlerinin arttırılmasına destek sağlanmıştır.
Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Kurumu tarafından 183 ülkenin iş ortamı ile ilgili bilgilerin yer aldığı “İş Yapabilme 2011” Raporu’nda; bir ülkede ihracat maliyetlerindeki %10’luk azalmanın, ülkenin toplam ihracatında %4,7’lik artış sağlayacağı belirtilmektedir.
6- Tek Pencere
Tek Pencere, gümrük işlemlerinin tamamlanabilmesi için diğer kamu kurum-larından izin ve onay alma zorunluluğu bulunan yükümlülerin; bilgi ve belgeleri tek bir giriş noktasından sunmalarına, cevaplarını ise yine aynı noktadan alabilmelerini sağlayan projedir.
Tek Pencere sistemi ne sağlıyor?
• Bürokrasiden ve belge temininden kaynaklanan zaman kayıpları minimum düzeye inecek,
• Belgede sahtecilik önlenecek,
• Gümrüklerdeki işlem süreleri kısalacak,
• İşlem maliyetlerinin azalması-firmaların rekabet güçlerinin artması sağlanacaktır.
7- Gümrük Kapılarının Modernizasyonu
Gümrük kapılarımızı; artan dış ticaret hacmine cevap verebilecek biçimde, teknolojinin imkânlarıyla donatmak ve her bakımdan sağlıklı bir altyapıya kavuşturmak üzere yeniliyoruz.
Kamu – özel sektör işbirliğinin en güzel örneklerinden birini oluşturan ve ülke kaynaklarının daha verimli ve etkin bir şekilde kullanımını sağlayan Yap-İşlet-Devret modeliyle Gürbulak, İpsala, Cilvegözü, Habur, Kapıkule, Hamzabeyli ve Sarp Gümrük Kapıları yenilenerek hizmete açılmıştır.
Nusaybin Gümrük Kapısının ise inşaat çalışmaları tamamlanmıştır.
Yenilenme çalışmaları devam eden 9 Gümrük İdaresi bulunmaktadır. Bunlar;
1- Akçakale,
2- Karkamış,
3- Öncüpınar,
7
4- Yayladağı,
5- Ali Rıza Efendi (Ovaköy),
6- Posof/Türkgözü,
7- Pazarkule,
8- Dereköy Gümrük Kapıları,
9- Erenköy Lojistik Merkezi ve Gümrük Tesisleridir.
Çıldır/Aktaş, Dilucu, Kapıköy ve Esendere Gümrük Kapıları ile Halkalı Gümrük-lerinin, en kısa sürede YİD modeli ile yeniden yapılandırılarak modern ve ülkemize yakışır bir yapıya kavuşturulması amacıyla protokol ve anlaşmalar onaylanmış, proje ve yapım süreçleri başlatılmıştır.
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu 2012 yılındaki bir çalışmasında; bu kapılarımızı kamu-özel sektör işbirliğinin en iyi uygulama modellerine örnek göstermiştir.
8- Yeni Gümrük Kapıları Açıyor, Gümrük Müdürlükleri Kuruyoruz
Ülkemiz ile 384 km uzunluğunda kara sınırı mevcut olan Irak ile aramızda hali hazırda faal olarak sadece Habur-İbrahim Halil Kara Hudut Kapısının iki ülke arasında giderek artan ticaret hacmini ve yolcu trafiğini karşılamakta yetersiz kalmaktadır.
Son dönemde Suriye’de yaşanan karışıklıklar dolayısıyla mevcut Habur Kara Hudut Kapısı’nın yükü artmış ve Kapı, talebi karşılayamaz hale gelmiştir. Bu durum Ülkemizin Irak, Ortadoğu ve Körfez ülkeleri ile olan dış ticaretini olumsuz etkiler hale gelerek, alternatif
geçiş noktaları arayışlarımızın en kısa zamanda sonuçlandırılmasını kaçınılmaz hale getirmiştir.
Bu itibarla, Bakanlığımızca, İçişleri Bakanlığınca kara hudut kapısı ilan edilen Derecik, Üzümlü, Gülyazı ve Aktepe’de Gümrük Müdürlükleri kurulması çalışmaları sürdürülmektedir.
Ayrıca, bölge ekonomisine ve dış ticaret erbabına katkı ve kolaylık sağlanması amacıyla, iç gümrük olarak Niğde, Iğdır ve İstanbul’da Muratbey Gümrük Müdürlüğü kurulması çalışmalarına devam edilmektedir.
9- Dünya İle Ticari İlişkilerimiz İkili Anlaşmalarla Gelişiyor
Gümrük Alanında İşbirliği ve Karşılıklı İdari Yardım Anlaşmasına (KİYA) ilişkin olarak Eylül 2012 itibarıyla, biri D-8 ülkeleri ile çok taraflı olmak üzere 56 KİYA imzalanmıştır.
8
En Kolay, En Güvenli Ticaret
Bu anlaşmalardan 44’ü yürürlüğe girmiştir.
Şili, Arjantin ve Hindistan ile müzakere süreci tamamlanmış,
Karadağ, Meksika, Endonezya, Filistin ve Kolombiya ile görüşmeler son aşamaya gelmiştir.
Bunların da 2012 ve 2013 yıllarında imzalanmaları planlanmaktadır.
Filistin’in yanı sıra Türkî Cumhuriyetler, Balkan Ülkeleri ve Afrika Ülkeleri’ne yönelik teknik yardım faaliyetlerimiz devam etmektedir.
Bu çerçevede Libya ile Tunus arasındaki hudut kapılarının teknik ekipmanlarla modernizasyonu ve gümrük işleyişlerine yönelik teknik destek verilmesi için Dünya Gümrük Örgütü ve İslam Kalkınma Bankası ile ortak çalışmalar yapılmaktadır.
Rusya ile Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (BGH) uygulaması yapıyoruz.
Bu uygulamada; geliştirdiğimiz bir form ile mal sevkiyatına ilişkin temel bazı bilgileri firmalarımız, elektronik ortamda Bakanlığımız referansıyla Rusya’ya göndermektedir.
Böylece Rusya gümrüklerinde beklemeye tabi tutulmadan ve öncelikli olarak işlemlerini gerçekleştirmekte, detaylı kontrolden muaf tutulmakta ve en önemlisi Rusya’da ihracatçılarımız için önemli bir sorun olan referans fiyat uygulamasından muaf olmaktadırlar.
10- Kervansaray Projesi: Tarihi İpek Yolu Canlanıyor
Bakanlığımız girişimiyle 2008 yılında başlatılan “İpek Yolu Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Kolaylaştırılması ve Geliştirilmesinde Gümrük İdarelerinin Rolü” temalı uluslararası forumun beşincisi 29-30 Kasım 2012 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilecektir.
Girişim kapsamında tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması ve gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması hedeflenmektedir.
11- Gümrük Laboratuvarlarının Modernizasyonu
Bakanlığımız taşra teşkilatına bağlı 6 Laboratuvar Müdürlüğünün ISO EN 17025 standardı kapsamında akreditasyonu, Türk Akreditasyon Kurumu’nun (TÜRKAK) bu konudaki yeterliliğimizi onaylaması ile sağlanacaktır.
Bu çalışmalarla, Gümrük İdaremizin Modernizasyonu kapsamında “Gümrük Laboratuvarları’nın her türlü araç, gereç, yazılım, donanım, bakım-onarım ve eğitim giderleri, sarf ve işletme malzemesi ihtiyaçlarının karşılanması konusunda önemli adımlar atılmış ve laboratuvarlarımız, Avrupa Birliği standartlarına uygun hale getirilmektedir. Böylece Türk Gümrük İdaresinin, her türlü analizi doğru ve hızlı bir şekilde yapması sağlanmaktadır.
2 D-8 ülkeleri: Gelişmekte olan 8 ülke: Türkiye, Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya, Pakistan.
9
12- Uzlaşma Müessesesi
Bu uygulama ile yükümlü ve gümrük idaresi arasındaki vergi ve buna bağlı cezai ihtilafların yargıya gitmeden çözümlenerek, davaların hazineye olan maliyetinin düşürülmesini amaçladık.
Gümrük Uzlaşma uygulamasının başladığı 2011 yılı Ağustos ayından bu yana geçen 1 yıllık sürede;
– Merkezi Uzlaşma Komisyonu ve Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri Uzlaşma Komisyonlarına yapılan başvuru sayısı 1.323,
– Uzlaşma ile kapatılan dosya sayısı 812’dir.
– Tahsil edilen alacak miktarı ise 27 milyon 717 bin 543 TL’dir.
C- ARAÇ, YOLCU VE EŞYA TRAFİĞİ
Gümrük Kapılarımızda 2012 yılının ilk 10 ayında;
2 milyon 1.300 TIR,
2 milyon 214 bin 729 otomobil,
3 milyon 195 bin 251 konteyner,
1 milyon 386 bin 505 diğer araç olmak üzere,
Toplam 8 milyon 797 bin 785 aracın giriş ve çıkış işlemleri gerçekleştirilmiştir.
Ülkemize giriş-çıkış yapan yolcu sayısı 71 milyon 907 bin 263 olmuştur.
2012 yılı Eylül ayı itibariyle 176,5 milyar dolar ithalat; 113 milyar dolar ihracat olmak üzere; dış ticaret hacmi yaklaşık 289,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
D- KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE
1- İdari ve Teknik Alt Yapıyı Güçlendirmeye Devam Ediyoruz
Bakanlık olarak bir taraftan ticareti kolaylaştırmak amacıyla projelerimizi hayata geçirirken, bir taraftan da kaçakçılıkla etkin bir şekilde mücadele ediyoruz.
Gümrük kapı ve limanlarımızda her geçen gün artan işlem hacmi, sınır ülkeler ve bölgemizde yaşanan gelişmeler kaçakçılık ve asayişe konu suç girişim ve tehditlerini de artırmıştır.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak idari ve teknik kapasitemizi güçlendirerek kaçakçılıkla mücadelede daha etkin yöntemler kullanmaktayız.
Aynı zamanda kaçakçılıkla mücadele kapsamında yapılan kontrollerin; ticari faaliyeti aksatmayacak, sınır geçişlerini yavaşlatmayacak şekilde ve risk esaslı yapılması temel amacımızdır.
10
En Kolay, En Güvenli Ticaret
Teknik kapasitenin artırılması kapsamında 2012 yılında;
Uyuşturucu madde, silah ve çay-tütün kaçakçılığının engellenmesi için önemli bir araç olan Dedektör Köpek kapasitesi 2 yılda Yüzde 80 oranında artırılmış, bu çerçevede 2010 yılında 30, 2011 yılında 40 olan Dedektör Köpek sayısı 2012 yılında 55’e ulaşmıştır.
Tüm kapılarımızda en az 1 dedektör köpek bulundurulması yönündeki nihai hedefimize ulaşmak doğrultusunda ihtiyaç bulunan sayıda dedektör köpeğin yetiştirilmesi amacıyla doğrudan Bakanlığımıza bağlı bir Köpek Eğitim Merkezi kurulması için İl Özel İdaresi kanalıyla yapılan proje ve inşaat ihalesi tamamlanmıştır. Bu ay içinde temelinin atılması öngörülen inşaatın 2013 yılı sonunda tamamlanması planlanmaktadır.
AB Mali İşbirliği 2009 yılı programlaması kapsamında 5 Mobil Araç Tarama X-Ray Sistemi’nin ihale süreci tamamlanmış, 2013 yılı içinde kurulum çalışmaları başlayacaktır. Yine aynı ihale kapsamında 25 devriye aracının ihalesi de tamamlanmıştır.
Haydarpaşa Limanına işletici kuruluş TCDD tarafından kurulacak olan 1 Mobil Araç Tarama X-Ray Sistemi’nin alım ihalesi tamamlanmış, kurulum çalışmaları devam etmektedir.
2012 yılı başında yeni inşa edilen ve henüz faal olmayan Nusaybin Gümrük Sahasına Yap İşlet Devret projesi kapsamında 1 Yarı Sabit Araç Tarama X-Ray Sistemi’nin kurulumu tamamlanmıştır.
AB Mali İşbirliği 2008 yılı programlaması kapsamında Kapıköy’e 1 adet Türkiye’nin ilk Tren Tarama X-Ray Sistemi kurulması çalışmaları tamamlanmış, sistemin Aralık 2012 itibarıyla hizmete alınması planlanmaktadır. Yine aynı ihale kapsamında, radyasyon tespit sistemi ile veri yönetim sisteminin ihalesi de tamamlanmıştır.
Mevcut bagaj x-ray cihazlarına ilave olarak 4 Bagaj Tarama X-Ray Cihazı ile 4 Kargo X-Ray cihazının ulusal bütçeden alımı ihaleleri tamamlanmıştır.
10 Yoğunluk Ölçüm cihazı, 10 Videoskop cihazı ve 6 lastik sökme takma cihazının ulusal bütçeden alımı yapılmıştır.
AB Mali İşbirliği 2009 yılı programlaması kapsamında 10 Devriye Botunun ihale süreci 25 Eylül 2012’de başlamıştır.
ALO 136 İhbar Hattı daha önce bölgesel olarak hizmet vermekteydi. Kaçakçılıkla mücadelede önem arz eden bu hattın hem merkezi olarak hem de dijital kayıt ve takip sistemiyle hizmet vermesi amacıyla yeniledik.
Personelin silah ihtiyacının karşılanması amacıyla, 1.250 adet silahın alım ihalesi gerçekleştirilmiştir.
11
2- Kaçak Eşya ve Uyuşturucu Yakalamaları-Operasyonel Faaliyetler
2012 yılı, uyuşturucuyla mücadelede son derece başarılı bir yıl olmuştur.
Her yıl artan bir ivmeyle yapılan mücadeleler neticesinde;
– 2010 yılında 43 milyon 803 bin TL;
– 2011 yılında 60 milyon 582 bin TL değerinde uyuşturucu yakalanmışken;
– Bu rakam, 2012 yılının ilk 10 ayında 94 milyon 800 bin TL olmuştur.
– 2011 yılında 459 kilo eroin yakalanmışken; 2012 yılının ilk 10 ayında 1 ton 82 kilo eroin yakalaması gerçekleştirilmiştir.
Bu kapsamda yine 2012 yılında ilk 10 ayda;
133 kg kokain,
236 bin adet ecstasy (uyuşturucu hap) ,
30 kg metamfetamin,
53 kg sentetik esrar,
yakalaması gerçekleştirilmiştir.
2012 yılının ilk 10 ayında gerçekleştirilen ticari eşya kaçakçılığı yakalamaları ise şöyledir:
– 101 milyon TL değerinde elektronik eşya,
– 42,9 milyon TL değerinde tütün ve alkol ürünleri,
– 43,5 milyon TL değerinde araç,
– 72,4 milyon TL değerinde çeşitli eşya,
Bunların toplam değeri 489 milyon 700 bin Liradır.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından kaçakçılıkla mücadele çalışmaları kapsamında; halen gümrük işlemleri geçici olarak durdurulmuş bulunan ve geçen yıl 65 milyon 900 bin Liralık kaçak eşya yakalaması yapılan Suriye sınırımızdaki 6 gümrük kapımız da dahil olmak üzere 2011 yılında 618 milyon 100 bin TL değerinde uyuşturucu ve ticari eşya ele geçirilmişti.
2012 yılının ilk 10 aylık bölümünde; gümrük işlemlerinin devam ettiği ilk aylarda 5 milyon 900 bin TL yakalama gerçekleştirilen bu kapılarımızla birlikte diğer bölgelerde gerçekleştirilen operasyonlarda toplam 584 milyon 400 bin TL değerinde uyuşturucu ve kaçak eşya yakalaması gerçekleştirilmiştir.
Kaçakçılıkla Mücadelenin yanı sıra her türlü yolsuzluk ve usulsüzlükle mücadele eden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı;
2012 yılında yapılan çalışmalarda 17 milyon 458 bin TL değerinde Hayali İhracat olayını ortaya çıkarmış,
12
En Kolay, En Güvenli Ticaret
Yine aynı kapsamda 13 milyon TL değerinde sahte belgelerle yapılan gümrük vergi tahsilatı usulsüzlüğü de önlenmiştir.
Gümrük İdaresine verilen 9.185.133 TL’lik teminat mektubu sahteciliğini ortaya çıkarmıştır.
3- Sigara Kaçakçılığı ve Transiti
Türkiye üzerinden gerçekleştirilen sigara transiti değer olarak incelendiğinde son dört yılda 3 kata yakın bir artış olduğu görülmektedir. 2011 yılında ülkemizden geçen sigara transiti bir milyar dolara yakın bir değere ulaşmıştır. Bu kapsamda, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı transit rejimine ilişkin ihlalleri engellemek için çeşitli çalışmalar gerçekleştirmiştir. Bunun en önemli adımı bu yıl Bakanlar Kurulu’nda aldığımız karardır.
Bu kararda şu hüküm yer almaktadır:
“Sigaraların Türkiye Gümrük Bölgesi üzerinden transitine; her bir paket ve ambalajında, dış paketleme ile etiketlerinde ve boş sigara paketleri üzerinde varış ülkesinin resmi dil veya dillerinde uyarıcı işaretleri bulunması kaydıyla izin verilir.”
İhraç amacıyla üretilen sigaraların birim paketlerinin ön ve arka yüzeylerinde varış ülkesinin resmi dil veya dillerinde uyarıcı işaretleri bulunması, transite konu edilen sigaraların varış ülkesinde kullanılacağını temin etmektedir.
2012 yılının ilk 8 ayında 159 milyon 240 bin 276 paket kaçak sigara ele geçirilmiştir. Son 4 yılda 369 milyon 858 bin 185 paket sigara yakalanmıştır.
4- Çay Kaçakçılığı
Hükümet olarak hedefimiz, hem üretiminde hem de dünya pazarlarına sunumunda “Türk Çayını” alternatifi olmayan bir içecek haline getirmektir. Ülkemizde sudan sonra en çok içilen, sağlık yönünden bilimsel olarak yararları kanıtlanan organik Türk çayını bir marka olarak dünyaya tanıtmak hepimizin ortak gayesidir.
Hükümet olarak 2023 yılına kadar, dünya çapında en az 10 marka üretme hedefi koyduk. Bu 10 markadan biri mutlaka “Rize Çayı-Türk Çayı” olmalıdır.
Türk Çayının Dünya Markası olması yönünde çalışırken, Çay Kaçakçılığı ile Mücadeleye ilişkin olarak da bu yıl yeni düzenlemeleri hayata geçirdik.
Getirdiğimiz düzenlemeyle; tasfiyelik hale gelen ve tüketime uygun olan çaylar “yeniden ihraç şartıyla” satılarak tasfiye edilecek veya insani yardım faaliyetlerinde kullanılmak üzere Valiliklere ve Türkiye Kızılay Derneği’ne bedelsiz olarak verilecektir.
Tüketimi uygun olmayana çaylar ise imha suretiyle tasfiye edilmektedir. Yani yakalanan çayların iç piyasaya satışı yapılmamaktadır.
Sürdürdüğümüz etkin mücadeleyle son 4 yılda 15 bin 576 ton kaçak çaya el konulmuştur.
13
5- Akaryakıt Kaçakçılığı İle Mücadele
Son zamanlarda kamuoyunda yoğun bir şekilde yer alan akaryakıt kaçakçılığı; hem çok boyutlu bir sorundur, hem de nedenleri ve ortaya çıkış şekilleri itibariyle farklı bileşenleri bünyesinde barındırmaktadır.
Akaryakıt kaçakçılığı; kayıt dışı ekonominin temel besleyicilerinden birini oluşturmaktadır.
Aynı zamanda insan ve çevre sağlığına, ülkemiz ekonomisi ve akaryakıt sektörüne yönelik önemli zararları bulunmaktadır.
Bu niteliği dolayısıyla akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele faaliyetlerimiz ilgili tüm kurumlarca işbirliği içerisinde yürütülmektedir.
2011 yılında akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelede yapılan etkin çalışmalar neticesinde yakalama miktarı 37 bin 269 ton olmuştur.
2012’nin ilk 8 aylık döneminde yakalanan kaçak akaryakıt miktarı 32 bin tondur. Bu da yaklaşık 91 Milyon Liralık vergi kaybının önlenmesi demektir.
2011 yılında Akaryakıt sektöründe toplamda denetlenen mükellef sayısı 31 bin 48 ve kesilen ceza miktarı da 2 milyon 685 bin Lira olmuştur.
2012’nin ilk 6 ayında ise “Akaryakıt ve 10 Numara Yağla İlgili Yaygın ve Yoğun Denetimler” çerçevesinde 3 bin 974 firmaya 1 milyon 122 bin Lira ceza uygulanmıştır.
Söz konusu mücadele çalışmalarında etkinliği artırmak üzere durum tespiti yapılmış ve bu çerçevede Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadele Eylem Planı hazırlanarak 25 Mart 2011’de uygulanmaya başlanmıştır.
Bu eylem planında ana hedefleriyle; yasal, idari, teknik kapasitelerinin güçlendirilmesi ile insan kaynakları ve halkla ilişkilerin arttırılması başlıkları altında 22 eylem öngörülmüştür.
Bu eylem planı doğtultusunda 8.10.2012 tarihli 2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı olarak düzenlenen 10 numara yağı da kapsayan akaryakıt harici petrol ürünlerinin vergilerinin tahsil edilmeyip teminata bağlanması şeklindeki ‘‘tecil-terkin’’ sistemi yerine ‘‘tahsil-iade’’ sistemi getirilmiştir.
Yani; önceden vergi tahsilatı yapılmayıp sadece teminata bağlanırken, şimdi vergiler peşinen tahsil edilmektedir. Amacı doğrultusunda sanayide kullanıldığının Maliye Bakanlığınca tespitinden sonra iade-mahsuplaşma sistemi uygulamaya konuldu.
Bu uygulamayla; akaryakıta katkı maddesi karıştırmak suretiyle yapılan akaryakıt kaçakçılığını engellemeyi hedefliyoruz.
14
En Kolay, En Güvenli Ticaret
23 Ağustos 2012 tarihli Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadele Konulu Başbakanlık Genelgesi kapsamında, 7 bakanlığın yer aldığı başkanlığını yürüttüğümüz Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadele Kurulu oluşturulmuştur.
Bu genelge ile akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele konusunda alınmış kararların, yapılmış eylem planının daha etkin sonuç vermesi amacıyla Akaryakıt Kaçakçılığı Ile Mücadele Kurulu’nun yapısı değiştirilmiş, katılım bakanlar düzeyine çıkartılmıştır.
E- TASFİYE HİZMETLERİ
Tasfiyelik eşyaların iki ana kaynağı bulunmaktadır:
– 4458 sayılı Gümrük Kanunu uygulamalarından sağlanan ürünler
– 5607 sayılı Kaçakçılık Kanunu uygulamalarından sağlanan ürünlerdir.
Kaçakçılıkla mücadelede eşyanın yakalanması için yürütülen kolluk tedbirlerinin yanı sıra kaçak eşyanın muhafazası ve tasfiyesine yönelik işlemler de kaçakçılıkla etkin mücadelede önem taşımaktadır.
Böylece kayıt altına alınmakta, bu niteliklere uygun bulunmayan eşya ise imha edilmektedir. Ülkemize yasal yollarla getirilen, ancak yükümlülerince gümrük işlemleri mevzuata uygun şekilde tamamlanmadığı için tasfiyelik hale gelen eşya da uygun niteliklerde ise satış, tahsis veya imha edilmek suretiyle tasfiye edilmektedir.
2011 yılında 80 milyon TL’si sigara ve alkollü içkilere ait olmak üzere 247 milyon TL değerinde eşya imhası yapılırken, 31 milyon TL satış geliri elde edilmiş ve bu satışlarla ilgili 19 milyon TL’lık vergi tahsilâtı yapılmıştır.
2012 yılının ilk dokuz ayında ise 209 milyon TL.’sı sigara ve alkollü içkilere ait olmak üzere toplamda 222 milyon TL değerinde imha, 28 milyon TL değerinde satış ve bu satışlara ilişkin 17 milyon TL değerinde vergi tahsilâtı gerçekleştirilmiştir.
Tasfiyelik hale gelen eşyayı sadece ekonomiye kazandırmanın yanı sıra bu eşyaların gerekli laboratuvar analizleri yapılarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmaktadır.
F- VAN DEPREMZEDELERİNE YARDIM
Van’da 2011 Ekim ve Kasım aylarında meydana gelen deprem nedeniyle Van ilindeki afetzedelere ulaştırılmak üzere toplamda 2 milyon TL değerindeki eşya Van Valiliğine ve Türkiye Kızılay Derneğine gönderilmiştir.
G- GÜMRÜKLER, VERGİ GELİRLERİNİN ÖNEMLİ BİR KISMINI TAHSİL EDİYOR
2011 yılında, ülkemiz toplam vergi gelirlerinin %21’ine tekabül eden 55 milyar 200 milyon TL gümrük idareleri aracılığıyla tahakkuk ettirilerek tahsil edilmiştir.
Bu verginin; 4 milyar 600 milyon TL’si gümrük vergisi, 48 milyar 600 milyon TL’si ithalde alınan Katma Değer Vergisi, 2 milyar TL’si ithalde alınan Özel Tüketim Vergisidir.
15
H- TİCARETE İLİŞKİN FAALİYETLERİMİZ
Günümüzde ticaret, eskinin alışkanlıklarıyla sürdürülen bir yapı olmaktan çıkmıştır. Ticaretin en kolay, en güvenli ve en hızlı işlemesi noktasından hareketle, müteşebbislerimizin rekabet gücünü arttırıyoruz.
Bu doğrultuda, hayata geçirdiğimiz ve geçireceğimiz projelerle Türkiye’nin dönüşümüne katkı sağlamaya devam etmekteyiz.
Ticari hayatımızın işleyişinde önemli bir role sahip olan şirketlerimizin kurumsal yapılarının güçlendirilmesi ve rekabet edebilirliklerinin artırılmasına yönelik önemli hizmetler yürütülmektedir.
Ticaret sicili kayıtlarına göre 31 Ağustos 2012 tarihi itibarıyla Ülkemizde;
– 99 bin 397 Anonim Şirket,
– 760 bin 697 Limited Şirket,
olmak üzere toplam 860 bin 94 sermaye şirketi faaliyet göstermektedir.
Bunun yanı sıra;
– 15 bin 962 Kolektif Şirket,
– 2 bin 354 Komandit Şirket,
– 563 bin 628 şahıs işletmesi bulunmaktadır.
1- Hukuki Düzenlemeler
2012 yılında ticari hayatımızı önemli ölçüde etkileyen 3 önemli kanun yürürlüğe girdi.
Yeni Türk Ticaret Kanunu
1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren ve ticaret hayatımızda köklü değişiklikler öngören 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu;
Yenilikçi ve dinamik bir anlayışla şirketlerimizin, özellikle teknolojik gelişmelere uyum sağlaması, dünya ile bütünleşmesi, uluslararası rekabet gücünün artırılması, gerek güncel ve gerekse orta ve uzun vadeli gereksinimlerinin karşılanması gibi hususlarda önemli yenilikler getirmektedir.
Bu yeniliklerle, şirketlerimiz daha kolay sermaye, kredi ve ortak bulabilecek ve dünya piyasalarının kullandığı evrensel ortak dili konuşmaya başlayacaktır.
Kanun, son 55 yılın alışkanlıklarından doğan hantallığı ortadan kaldıran; ticareti, ticari kurumları ve aktörlerini yeniden şekillendiren bir düzenlemedir.
16
En Kolay, En Güvenli Ticaret
Yeni Kanun, ticaret hayatında daha iyiye en iyiye ulaşmaya çalışan yepyeni bir anlayışın ürünüdür, şirketlerimiz ve tacirlerimiz için bir rehber niteliğindedir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu şirketlerimize, firmalarımıza ve tacirlerimize iç ve dış piyasalarda rekabet gücü kazandıracak birçok açılımı beraberinde getirmektedir.
Yeni Kanun;
Ticari hayatımızı kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde şekillendirmekte,
Şirketlerimize yeni idari ve mali standartlar getirmekte,
Yönetim ve denetim kurumunu profesyonelleştirmekte,
Şirket kuruluşlarını ve işleyişlerini basitleştirmekte,
Ticari hayatta güven tesis etmeye yönelik mekanizmaları hayata geçirmekte,
Kısacası ticari hayatı rekabet gücü ve karşılıklı güven eksenlerine oturtmaktadır.
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile alakalı Yönetmelik ve Tebliğ çalışmaları
6102 sayılı Kanun gereğince uygulamaya yön vermek üzere yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde 7 yönetmelik ve 10 tebliğ çıkarılması öngörülmüştür. Bakanlığımız sorumluluğunda yürütülen çalışmalar çerçevesinde 5 Kasım 2012 tarihi itibariyle üç yönetmelik ve altı tebliğ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Diğer yönetmelik ve tebliğ çalışmalarımız da tamamlanmış durumda olup önümüzdeki günler içerisinde yayınlanmak üzere Başbakanlığa sevk edilecektir.
Gayrifaal ve münfesif şirketlere kısa yoldan hızlandırılmış tasfiye imkanı sağlandı
Bugün ülkemizde ticaret sicili kayıtlarına göre, 208.216 gayri faal veya münfesih sermaye şirketi ve 39.342 kooperatif mevcuttur. Getirilen bu düzenleme ile vatandaşlarımız artık fiilen ticari hayatta olmayan bu şirketlerini kolayca tasfiye edebileceklerdir.
Ayrıca, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde getirilen şartları taşıyan şirketler de bu düzenlemeden yararlanabilecektir. Bu düzenleme ile ilgili uygulamayı açıklayacak olan tebliğ çalışmamızda tamamlanmış olup önümüzdeki günler içerisinde yayınlanacak durumdadır.
Bu düzenleme kapsamında yapılacak tescil ve kayıt silme işlemleri her türlü harçtan, bu işlemler için düzenlenecek kağıtlar damga vergisinden müstesna olacaktır. Ticaret sicilindeki ilanlardan da ücret alınmayacaktır.
Yine bu düzenlemelerle, alacaklılar veya menfaat sahiplerine terkin tarihinden itibaren 5 yıl içinde ihya hakkı tanınmaktadır. Ticaret sicilinden silinen şirket veya koope17
ratiflerin ortaya çıkabilecek malvarlığı 10 yıl sonunda hazineye intikal edecektir.
Şirketlerimizin Genel Kurul ve Yönetim Kurullarına elektronik ortamda katılım mümkün hale gelmiştir.
Dünya ölçeğinde oldukça iddialı bir düzenleme olarak öne çıkan elektronik ortamda genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarına katılımla ilgili yönetmelik ve tebliğlerimiz yayınlanmıştır.
Payları borsada işlem gören şirketlerimiz için elektronik ortamda genel kurula katılım uygulaması 1 Ekim 2012 tarihi itibariyle zorunludur. Bu gün itibariyle de iki şirketimiz genel kurullarını elektronik ortamda gerçekleştirmiştir. Bu düzenleme sonucu şirket ortaklarımız için önemli ölçüde bir zaman ve işlem tasarrufu sağlanmıştır.
Yeni Türk Borçlar Kanunu
Ticaret hayatını şekillendiren Borçlar Kanunu ile ticari, sosyal ve teknolojik gelişmeler çerçevesinde ihtiyaç duyulan önemli düzenlemeler yapılmıştır.
Yeni Türk Borçlar Kanununun getirdiği bazı önemli düzenlemeleri genel hatlarıyla sizlerle paylaşmak istiyorum:
a) Ekonomik kriz dönemleri gibi olağanüstü durumlarda, sözleşmeler artık değişen koşullara göre uyarlanabilecektir.
b) Yeni Kanun genellikle sözleşmenin zayıf tarafı olan tüketiciyi, kefili, kiracıyı ve işçiyi koruyucu hükümler içermektedir.
c) Haksız rekabet hükmünün kapsamı iletişim teknolojisinde meydana gelen gelişmeler göz önünde tutularak genişletilmiştir.
d) Artık sözleşmelerde, güvenli elektronik imza kullanılabilecek ve güvenli elektronik imza, el yazısıyla atılmış imzanın bütün hukuki sonuçlarını doğuracaktır.
e) Kanunun en önemli yeniliklerinden biri de “Genel İşlem Koşulları” ile ilgili düzenlemelerdir. Tüm ticari ilişkilerde yoğun biçimde uygulanmakta olan Tip sözleşmeler ve bunların içerdikleri Genel İşlem Koşulları yasal bir düzenlemeye kavuşturulmuş olmaktadır. Bu düzenlemelerde tüketicileri koruyucu hükümlere yer verilmiştir.
f) Müteselsil sorumluluk, kusursuz sorumluluk ve tehlike sorumluluğuyla ilgili yeni düzenlemeler getirilmiştir. Bu kapsamda önemli ölçüde tehlike arz eden bir işletmenin faaliyetinden doğan zararlar nedeniyle işletme sahibi ve varsa işletenin müteselsilen sorumlu olduğu kabul edilerek, buna ilişkin ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır.
18
En Kolay, En Güvenli Ticaret
g) Yeni Borçlar Kanunu ile günlük hayatımızda önemli yer tutan birçok alanda mevzuatımız günümüz ihtiyaçlarına uygun hale getirilmiştir.
Hal Kanunu
Kamuoyunda Hal Kanunu olarak bilinen 5957 sayılı Kanun, 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yeni Kanun ile;
a) Toptancı haline bildirimde bulunmak şartıyla genel olarak hal dışında toptan alım ve satım yapılabilecektir.
b) Bildirim işlemi, artık bakanlığımız bünyesinde kurulan ve elektronik ortamda çevrimiçi çalışan “Hal Kayıt Sistemi” üzerinden gerçekleştirilmektedir.
c) Sektörde yaşanan anlaşmazlıkların kolay, hızlı ve düşük maliyetle çözülmesine imkân verecek “Hal Hakem Heyetleri” yeniden yapılandırılmıştır.
d) Malların gıda güvenilirliği analizini yaptıranlar hal rüsumunun yarısını ödeyecektir.
e) Yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer mallarda toptancı hallerde işlem görebilecektir.
f) Hal rüsumunu ise artık üreticiler değil, malı satın alanlar ödeyecektir.
g) Üretici örgütleri, rüsum ödemeksizin hal dışında da sadece kendi ortak ve üyelerinin mallarını değil aynı zamanda ortak veya üyesi olmayan üreticiler ile diğer üretici örgütlerinin mallarını da toptan veya perakende olarak satabilecektir.
h) Satıcılar, satışa sunulan malların izlenebilirliğine yönelik bilgileri içeren künyeleri, ürünün üzerinde ya da kap veya ambalajlarında bulundurmakla yükümlü olacaktır.
i) Semt pazarları modern bir yapıya kavuşturularak, tüketicilere daha düzenli ve hijyenik bir ortamda alış veriş imkanı sunulacak, malların kaliteli ve standartlara uygun olarak ticareti yapılacak, ürün kayıpları giderilecektir.
Bu Kanuna istinaden Bakanlığımızca hazırlanan ve Hal Kanunu’nun uygulanmasına yön verecek dört yönetmelik de bu yıl Temmuz ve Ağustos aylarında Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Böylece, sebze ve meyve ticaretinin hukuki alt yapısı tamamlanmıştır.
Bu Yönetmeliklerden biri olan Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’le, sebze ve meyve ticaretinin toptan olarak yapıldığı temel alanlar olan toptancı hallerimizin sahip olması gereken asgari standartları belirledik.
19
Ülkemizde halen 194 adet toptancı hali mevcuttur.
Bunlardan, 190’ı belediye tarafından, 3’ü özel sektör tarafından, 1’i ise Belediye tarafından işletim yetkisi devredilmek suretiyle yine özel sektör tarafından işletilmektedir.
2- Elektronik Ticaret
Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre ülkemizde 2011 yılında kartlı sistemde 265 milyar TL alışveriş yapılmış ve bunun yaklaşık % 8’i e-ticaret yoluyla gerçekleştirilmiştir.
Ülkemizin 2011 yılı e-ticaret pazar hacmi ise 2005 yılına göre 16 kat artışla 23 Milyar TL’ye ulaşmıştır.
2012 yılının ilk 8 ayında ise e-ticaret hacminin yaklaşık 20 milyar TL’ye ulaştığı görülmektedir.
Bu verilerden de anlaşılacağı üzere, Türkiye,
• Genç nüfusu,
• İstikrarlı büyüme trendi,
• Lojistik için stratejik konumu ve
• Her geçen gün artış kaydeden internet kullanım oranlarıyla
Elektronik ticaret için ciddi bir potansiyel taşımaktadır.
Hepimiz görüyoruz ki internet ekonomisi ülkelere yeni ekonomik ve sosyal fırsatlar sağlamaktadır.
Ancak ülke olarak bu imkânlardan faydalanmanın ve ülke ekonomisine katkı sağlayacak yeni fırsatlar oluşturmanın yolu da bu alandaki kuralların belirli olduğu hukuki bir altyapının oluşturulmasından geçmektedir.
Bu bağlamda, 24. Yasama Döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne arz edilen Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısına ilişkin Komisyon süreci, ilgili tüm tarafların görüşleri alınarak tamamlanmıştır.
Uygulayıcı Bakanlık olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yer aldığı Tasarıda; özetle elektronik ticaretin yaygınlaştırılması, tüketiciler ile elektronik ortamda işlem yapanların korunması, istenmeyen ticari elektronik iletilerin önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Ticaretin hızla ve güvenli yapılabilmesinin önünü açmak üreticimiz ve ihracatçımız açısından da çok önemlidir.
20
En Kolay, En Güvenli Ticaret
3- Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS)
MERSİS ile ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içerikler düzenli olarak depolanacak ve elektronik ortamda sunulacaktır.
Bu Sistem ile her türlü ticaret sicil işlemleri elektronik ortamda gerçekleştirilecek ve sicil kayıtlarına elektronik ortamda erişilebilecektir.
MERSİS sayesinde;
a) Yeni şirket kurulumu, bilgi güncelleme, şirket birleştirme, unvan değişikliği, iflas başvuruları ve genel kurul bildirimi çevrimiçi yapılabilecek, onaylanabilecek ve arşivlenebilecektir.
b) İşe başlama, kapama gibi süreçler hızlandırılarak bürokrasinin azalması sağlanacaktır.
c) Vatandaşlarımız işlerinin çözümü için kamu kurumlarına gitmeyecek, beklemeyecektir. İşlemini hızlı ve güvenli bir şekilde internet üzerinden yapacaktır.
Merkezi Sicil Kayıt Sisteminin pilot uygulaması 2010 yılında Mersin’de başlatılmıştır. Bugün itibariyle İzmir, Denizli ve Samsun illeri merkez ve ilçe ticaret sicil müdürlükleri çalışma alanları, MERSİS uygulaması kapsamına alınmıştır.
Sistem, 2013 yılında ülke genelinde hayata geçirilecektir.
4- Lisanslı Depoculuk
Lisanslı Depoculuk Sistemi ile; Tarım ürünlerinin sınıf, kalite ve standartları, yetkili sınıflandırıcı laboratuvarlarca belirlenir ve ürünler modern altyapıya sahip sağlıklı ortamlarda depolanır.
Bu ürünlerin ticareti ise düzenlenen ürün senetleri vasıtasıyla konusunda uzmanlaşmış, uluslararası alanda da faaliyet gösterebilen ürün ihtisas borsasında yapılır.
Lisanslı Depoculuk Sistemi ile;
a) Üreticiler, mahsullerini depolayabilecekleri sağlıklı, güvenli ve sigortalı depo imkânı elde edeceklerdir.
b) Fiyatların düşük olduğu hasat döneminde ürünlerini satmak yerine lisanslı depolara koyarak karşılığında aldıkları ürün senetlerini teminat gösterebilecek ve uygun koşullarda kredi kullanabileceklerdir.
c) Ürünlerini borsalar aracılığıyla pazarlayabilecekler ve böylelikle ürünlerini diledikleri zaman daha kolay ve uygun fiyattan elden çıkarabileceklerdir.
d) Tarım ürünleri ticaretinin kayıt altına alınabilecektir.
21
e) Kaliteli üretim teşvik edilecektir.
f) Tarımsal üretim miktarı ve kalitesi hakkında daha kesin veriler elde edilebilecektir.
Bu kapsamda bu güne kadar, şirket merkezleri Ankara, Gaziantep, İzmir, Mersin, Bursa, Konya ve Hatay illerinde bulunan toplam 7 şirkete lisanslı depo işletmesi kuruluş izni verilmiştir.
Hububat, baklagiller ve yağlı tohumlar konusunda Lisanslı Depoculuk faaliyet yetkisi alan iki şirketin ülkemizdeki toplam lisanslı depo kapasitesi 140 bin tondur.
Ayrıca Ordu Ünye’de fındıkta da lisanslı depoculuk faaliyetleri başlamıştır. Buradaki Lisanslı Depo kapasitesi şu an 10 bin tondur.
Bu yılın sonuna kadar pamuk ve zeytinde de lisanslı depoculuk faaliyetlerinin başlatılmasını hedeflemekteyiz.
İ- TÜKETİCİNİN KORUNMASI
Tüketici haklarına ilişkin düzenlemeler (TTK ve Borçlar Kanunu gibi) ile uygulamada ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi amacıyla 54 maddelik yeni bir Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarı Taslağı hazırlanmıştır.
Tasarı Taslağı, (23 Ağustos 2012 tarihinde) başta tüketici dernekleri olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı internet sitesi vasıtasıyla tüketicilerimizin görüşüne açılmıştır.
Yeni kanun tasarısı taslağı;
– Tüketicileri daha ileri seviyede korumaya yönelik tedbirlerin alınması,
– Tüketicilerin hak arama yollarının kolaylaştırılması ve bilgilendirilmesine ağırlık verilmesi,
– Bürokrasinin azaltılması ve hakkaniyete uygun bir ceza sisteminin oluşturulması amacıyla hazırlanmış mevcut düzenlemelerin birçoğunda değişiklik öngörmektedir.
1- Piyasa Gözetimi ve Denetimler
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak amacımız; halkımızın hem ekonomik menfaatlerini, hem de sağlık ve güvenliğini korumaktır.
Tüketilen her ürünün güvenli olması hem bugün, hem de gelecek nesiller için son derece önemlidir.
Biz bu güvenliği sağlama görevini çok önemli bir sorumluluk ve halkımızın bize
22
En Kolay, En Güvenli Ticaret
bir emaneti olarak görüyoruz.
Ne ürünün tanıtımında ne de içeriğinde, hiçbir aşamada, tüketicinin aldatılması kabul edilemez.
Tüketicinin aldığı ürünün güvenli olup olmadığını bilmesi çoğu zaman mümkün olmayabilir. Bunu sağlamak bizim görevimizdir.
Bakanlığımızın ilk günden beri ortaya koyduğu hedeflerden biri; Türkiye’yi ticaretin en güvenli yapıldığı ülkelerden biri haline getirmektir.
Teknolojinin ilerlemesiyle ürün güvenliği konusu, günümüzde daha önemli hale gelmiştir. Bu nedenle teknolojinin tüm imkânlarını, bu güvenliği sağlamak için kullanıyoruz.
Bakanlık olarak ürün güvenliği konusundaki politikamız “güvensiz ürüne karşı sıfır tolerans” tır.
Bu hedefe ulaşmak için hem tüketici, hem de üretici örgütleri ile işbirliği halinde çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.
Piyasa gözetimi ve denetimi adına yaptığımız her şey, tüketicinin korunması içindir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak tüketicinin korunması çerçevesinde bilhassa Piyasa Gözetimi ve Denetimi konusundaki çalışmalarımızı sizlerle paylaşmak istiyorum.
2011 yılı; Piyasa Gözetim Denetimi alanında birçok yeniliği başlattığımız bir yıl oldu.
Örneğin, ilk defa tüketici ürünlerinin denetimini gerçekleştirdik. Özellikle çocuklarımız için ciddi sağlık riski oluşturan tehlikeli kimyasallara yönelik denetimler yaptık.
2 Nisan 2011’de “Bazı Tüketici Ürünlerinin Tehlikeli Kimyasal Madde İçeriğine Yönelik Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Tebliği” yayınladık.
Bu tebliğ ile tekstil, hazır giyim, kırtasiye ve çocuk bakım ürünlerinde bulunan azo boyarlar ve fitalatlar gibi tehlikeli kimyasalların kullanımına kısıtlamalar getirdik.
Yine çocuklarımız için ciddi sağlık riski oluşturan tehlikeli kimyasallara yönelik denetimlere geçen sene başladık.
Söz konusu Tebliğe ilişkin ilk denetimler Eylül 2011 tarihinde Bakanlığımızca gerçekleştirilmiştir.
Bakanlığımız 2011 yılında 1.219 firmayı ve 44 bin 423 ürünü denetlemiştir.
Bunlardan 12 bin 935’i tüketime uygun olmadığı için toplamda 554 bin 715 Lira idari para cezası uygulanmıştır.
23
2- Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri
Tüketici şikâyetlerinin değerlendirilmesi, belgelendirme, eğitim ve denetim çalışmaları başlıkları altında, Türkiye’nin bütün il ve ilçelerinde kurulan toplam 975 Tüketici Sorunları Hakem Heyeti ile tüketici haklarının korunması ve uyuşmazlıkların çözümüne yönelik çalışmalarımız devam etmektedir.
15 Eylül 2012 tarihi itibariyle; Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatına 5 bin 469 tüketici şikâyeti başvurusu yapılmıştır.
Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine 2011 yılı ilk 4 aylık dönemde 72 bin 324 tüketici şikâyeti başvurusu yapılmışken,
2012 yılının aynı döneminde toplam 103 bin 446 tüketici şikâyeti başvurusu yapılmıştır.
Belgelendirme çalışmalarımız kapsamında 33 bin 535 garanti belgesi, 6 bin 650 satış sonrası hizmetleri yeterlilik belgesi internet üzerinden e-imza ile sonuçlandırılmıştır.
3- Tüketici bilgi sistemi-TÜBİS
“Tüketici Bilgi Sistemi – TÜBİS” kapsamında öncelikle; tüketicilerin bilgilendirilmesinin sağlanacağı, tüketici şikâyetlerinin tek bir noktadan alınacağı, Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerinin birbirleriyle ve Bakanlığımız ile entegre olacağı ve ayrıca, başta Sivil Toplum Kuruluşları (STK) olmak üzere, tüketicinin korunmasına yönelik faaliyette bulunan tüm unsurların faaliyetlerini duyurabileceği bir internet sayfası oluşturulmuştur.
15 Eylül 2012 tarihi itibariyle, TÜBİS üzerinden toplam 99 bin 109 şikâyet başvurusu yapılmıştır.
4- E-Belge Hizmetleri
Piyasaya sunulan mallarla ilgili olarak, “Garanti Belgesi” ve “Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesi” işlemleri hiçbir evrak alınmadan, internet ortamında elektronik imza ile yürütülmektedir.
Bu uygulama ile kâğıt, posta, yol ve benzeri giderlerin yanı sıra, noter masrafları ve aracı firmalar için iş sahiplerinin cebinden çıkan ve maliyet olarak tüketicilere yansıtılan milyonlarca lira tasarruf edilmiştir.
Ayrıca bürokratik işlemler son derece kısaltılarak, müteşebbislerin zaman ve mekâna bağlı kalmaksızın masrafsız olarak belge müracaatında bulunabilmesine imkân sağlanmıştır.
24
En Kolay, En Güvenli Ticaret
5- Mobil Tüketici (M-Tüketici) Projesi
Tüketicilerin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi faaliyetlerinin mobil cihazlar aracılığıyla sunulmasına yönelik olarak hazırlanan bu proje ile; cep telefonları üzerinden şikâyette bulunmak ve sonuç almak mümkün olacaktır.
6- Reklam Kurulu
Ülkemizdeki tüm ticari reklam ve ilanları denetlemek, aldatıcı-yanıltıcı nitelikte olan veya ilgili mevzuata aykırı bulunan reklamlarla ilgili olarak, sorumlular hakkında Kanunda öngörülen yaptırımları uygulamakla yetkili ve görevli olan idari otorite, Bakanlığımız bünyesinde oluşturulan Reklam Kurulu’dur.
Reklam Kurulu’nda 2012 yılı ilk dokuz ayında bin 665 dosya görüşülmüştür.
Bu yıl içinde Reklam Kurulunca uygulanan toplam para cezası ise yaklaşık 11 milyon 700 bin liradır.
J -ESNAF VE SANATKÂRLAR
Ekonomik ve sosyal kalkınmanın dengeli biçimde sağlanması ve sürdürülmesine yaptıkları katkı, işsizliğin azalması ve yeni istihdam alanlarının oluşturulmasında oynadıkları rol ve piyasa koşullarında meydana gelen değişmelere hızlı uyum sağlayabilen esnek yapıları ile esnaf ve sanatkârlar, ülkemizin ekonomik ve toplumsal hayatında vazgeçilmez öneme sahiptir.
1- Esnaf ve sanatkârlarımız için bilgi sistemi (ESBİS) oluşturduk.
2005 yılında çıkardığımız kanun ile Türkiye’deki tüm Esnaf ve Sanatkârlarımızın sicil ve oda kayıtlarını tek bir veri tabanında topladık.
2012 yılında yapılan çalışmayla yenilenen sistem ile; hem esnaf ve sanatkârımızın sicil işlemleri kolaylaştı, hem de esnaf ve sanatkârımıza yönelik sayısal bilgilere anında erişim imkânı sağlandı.
2- Esnaf ve sanatkârlar için Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir strateji belgesi hazırladık ve uygulamaya koyduk.
Esnaf ve sanatkârlarımızın dünyadaki değişim ve dönüşüme intibakları amacıyla “Esnaf ve Sanatkârlar Değişim, Dönüşüm, Destek (3D) Strateji Belgesi” hazırlanmış ve 2010 yılından bu yana uygulanmaktadır.
25
3- Ahilik kültürünü yaşatıyoruz.
Ahilik Kültürünü tanıtmak, yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak üzere Ahilik Haftası Kutlamalarını, Kırşehir merkez olmak üzere tüm yurtta geniş katılımlı etkinliklerle gerçekleştirmekteyiz. Ahilik kültürünün uluslararası platformlarda daha etkin tanıtılması için çalışmaktayız.
4- Esnafın kullandığı kredi faizlerini %47’den, %5’e düşürdük.
Kredi ve Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla, 2002 yılında esnaf ve sanatkârlar %47 faizle kredi kullanmaktaydı.
2012 yılına gelindiğinde ise esnaf ve sanatkârlarımız;
• Bir yıldan kısa vadeli kredilerde 25 bin TL’ye kadar %5; 25 bin TL üstü için %6,5;
• Bir yıldan uzun vadeli kredilerde ise 25 bin TL’ye kadar %6; 25 bin TL üstü için ise %7,8 faizle kredi kullanmaktadır.
5- Sübvansiyon oranını %20’den, %50’ye çıkarttık.
Hazine destekli kredi kefalet kooperatifleri aracılığıyla sağlanan destekler kapsamında; 2002 yılında faiz sübvansiyonu %20,6 iken 2012 yılında %35- %50 olmuştur.
6- Kredi üst limitlerini 100 bin TL’ye, kredi miktarını 42 katına çıkarttık.
Kredi kefalet kooperatifleri aracılığıyla kullandırılan Hazine destekli kredilerde; 2002 yılında 5 bin TL olan kredi üst limitleri 100 bin TL’ye çıkardık.
7- Esnafımızın borçlarına ödeme kolaylığı getirdik.
6111 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile; esnaf ve sanatkârımızın kamu kurumlarına ve meslek kuruluşlarına olan borçlarına ödeme kolaylıkları getirdik.
8- Esnaf ve Sanatkârlar Şurası Yönetmeliği Yenilendi
Esnaf ve Sanatkârlar Şûrasının oluşumu ve görevleri günümüz ihtiyaçlarına ve mevcut kamu kurum ve kuruluşlarının yapılarına uygun olarak yeniden ele alınmış, şuradan beklenen sonuçların alınması ve daha aktif bir şekilde işlemesi amacıyla gerekli değişiklikler yapılarak Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası Yönetmeliği 29 Haziran 2012 tarih ve 28338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Esnaf ve sanatkârların başta bölgesel ve sektörel sorunları olmak üzere rekabet güçlerinin artırılması, mevzuatın uygulanmasından kaynaklanan aksaklıkların giderilme26
En Kolay, En Güvenli Ticaret
si, pazarlama, hammadde, altyapı ve benzeri konularda çalışmaların yapılması gibi temel amaçları bulunan Esnaf ve Sanatkârlar Şurasının hazırlık çalışmaları devam etmekte olup, hazırlıklar tamamlandıktan sonra Esnaf ve Sanatkârlar Şûrasını yapacağız.
K- KOOPERATİFLER
Kooperatifçilikte Değişim ve Dönüşüm Sağladık.
Kooperatifçilik, Ülkemizde 8,5 milyon insanımızın gönüllü olarak katıldığı bir ekonomik girişim modelidir.
Bakanlığımız hizmet alanı içindeki 22 ayrı türde yaklaşık 2 milyon ortağa hizmet götüren 13 bin 460 kooperatif; tarımdan sanayiye, üretimden tüketime, pazarlamadan eğitime kadar birçok sektör ve alanda faaliyet göstermektedir.
1- Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı
BM, 2012 yılını ‘‘Uluslararası Kooperatifler Yılı’’ ilan etmiştir.
Hükümet olarak kooperatiflerin gelişmesine özel bir önem veriyoruz.
Başbakanımız tarafından ‘‘Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı’’ nın bu yıl içerisinde açıklanması kooperatifçiliğe verdiğimiz önemi ortaya koymuştur.
Uluslararası gelişmelere paralel olarak, ülkemizde kooperatifçiliğin gelişmesi için Bakanlık olarak hazırlanan çok yönlü çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürmekteyiz.
Bu kapsamda en önemli çalışmamız, Bakanlığımız koordinasyonunda, kooperatiflerden sorumlu Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları, sektör temsilcileri, akademisyenler ve uzmanların katkılarıyla hazırlanan “Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı”dır.
Strateji ve Eylem Planı Yüksek Planlama kurulunca onaylanarak, 17 Ekim 2012 tarihinde Sayın Başbakanımız tarafından kamuoyuna açıklanmıştır.
Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı; finansman, örgütlenme, eğitim ve hizmet sunumu gibi alanlarda kooperatiflerimizin yaşadıkları sorunları hassasiyetle dikkate almakta ve bu sorunların aşılması için, Cumhuriyet tarihinde ilk defa stratejik bir yaklaşımla sistemli çözüm önerileri getirmektedir.
Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı, kooperatifçiliğimizi istenen noktaya ulaştırmada bir yol haritası olacaktır.
Kooperatifler aracılığıyla yürüttüğümüz önemli hizmetlerden biri de Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla küçük işletmelerin, esnaf ve sanatkarın kredi ihtiyaçlarının karşılanmasıdır.
27
Bu kapsamda kooperatif kefaletiyle kullandırılan krediler 2002 yılında 154 Milyon TL iken 2012 yılı Eylül sonu itibariyle 6 milyar 564 Milyon TL gibi rekor bir seviyeye ulaşmıştır.
Yine kooperatif kefaletiyle kullandırılan kredilere yönelik olarak 2002-2011 döneminde Bütçeden gelir kayıpları olarak toplam 1 milyar 463 bin TL ödenmiştir.
Bu imkândan 785 bin esnaf ve sanatkârımız yararlandırılmıştır.
Bu gelir kayıpları için, 2012 yılı bütçesine başlangıçta 282 milyon 393 bin TL ödenek konulmuş, ancak ödeneğin yetmemesi nedeniyle ilave 110 milyon TL daha ödenek tahsis edilerek, toplam ödenek 392 milyon 393 bin liraya çıkarılmıştır.
2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesine ise kredi ve kefalet kooperatiflerinin, Halk Bankası kaynaklarından kredi kullanabilmesi amacıyla 513 milyon TL ödenek tahsis edilmesi öngörülmüştür. Bu ödeneğin tahsis edilmesi ve tamamının kullanılması halinde, ortalama 10 milyar 260 milyon TL’lik kredi kullandırılması mümkün olacaktır.
2- Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı (KOOP-DES)
Kooperatiflerin mali imkânsızlıklar ile gerçekleştiremedikleri, üretim ve istihdama katkısı olacak projelerinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından desteklenmesi amacıyla Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı (KOOP-DES) hazırlıkları 2011 yılında başlamış, çalışmalar 2012 yılında Etüt Projesi çerçevesinde yürütülmüştür.
Bakanlığımızca kooperatiflere verilecek desteklerin neler olacağı tüm sektör paydaşlarıyla istişare edilmiş; söz konusu destekler verilirken ihtiyaç duyulan kurumsal kapasitenin geliştirilmesi ve gerekli olan mevzuat düzenlemelerinin hazırlanmasına başlanmıştır.
Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı ile küçük sermayelerin ve âtıl işgücünün kooperatifler aracılığıyla birleştirilmesi teşvik edilerek;
• Kentlerdeki işsizliğin önlenmesi,
• Üretimin artırılması,
• Ekonomik kalkınmaya katkı sağlanması hedeflenmektedir.
3- Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri ve 4572 sayılı yasa çalışmaları
Bakanlığımızın önemli bir görev ve hizmet alanını tarım satış kooperatifleri ve birlikleri oluşturmaktadır.
Bu Kuruluşlar, yaklaşık 1,5 milyar TL’lik ciroları ve bazı ürünlerde yüzde yüzlere varan alım paylarıyla tarım ürünleri ticaret ve sanayinde önemli birer piyasa aktörü konumundadırlar.
28
En Kolay, En Güvenli Ticaret
Ülkemizin ilk 500 sanayi kuruluşu içinde birliklerden de yer alanlar bulunmaktadır.
Bugün doğrudan yaklaşık 500 bin üretici ortağa, dolaylı olarak da 3 milyon civarındaki vatandaşımıza hitap eden tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin mali yönden güçlü, rekabetçi ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması hedeflenmektedir.
Bu hedef doğrultusunda “Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliklerinin Sürdürülebilir İdari ve Mali Yapıya Kavuşturulması Projesi” geliştirilmiştir.
L- GÜMRÜK VE TİCARET KONSEYİ
Gümrük ve ticaret politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak üzere kurulan danışma organı niteliğinde bir kurumdur.
Bakanlığımız gümrük ve ticaret politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak üzere danışma organı niteliğinde olan Gümrük ve Ticaret Konseyi’ni oluşturduk.
Konsey, gümrük ve ticaret alanında faaliyet gösteren tüm sektörlere temsil imkânı sağlamaktadır.
Gümrük ve Ticaret Konseyi’nin oluşumu, organları, görevleri ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla hazırlanan Yönetmelik, 22 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
M- REKABET KURUMU
Son olarak Bakanlığımızın ilişkili kurumlarından olan ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u uygulamakla yükümlü Rekabet Kurumu’nun 2013 yılı çalışma ve faaliyetleri hakkında bilgi vermek istiyorum.
Rekabet Kurumu, yaklaşık 15 yıldır ülkemiz ekonomisi açısından önemli görevler ifa etmektedir.
Rekabet Kurumu; tüm mal ve hizmet piyasalarında rekabetin sağlanması, korunması ve geliştirilmesi amacıyla faaliyet göstermektedir.
Kurum; çeşitli sektörlerde faaliyette bulunan teşebbüsler hakkında inceleme, araştırma ve soruşturmalar yaparak kararlar almakta ve gereken durumlarda Kanun’da öngörülen cezaları uygulamaktadır.
Bu yılın ilk 9 ayında rekabet ihlali iddiası ile Kurula intikal eden 238 dosya sonuçlandırılmıştır.
29
Bunlardan 14’üyle ilgili olarak Kanun’un 9/3 maddesi gereğince görüş bildirilmiş; gıda, inşaat hizmetleri ve malzemeleri, ulaştırma-taşıt ve hizmetleri, medya, kimyasal ürünler, sağlık hizmetleri ve ürünleri, beyaz eşya, makine ve teçhizat imalatı gibi alanlarda 11 soruşturma dosyası karara bağlanmıştır.
2012 yılının ilk 9 ayında rekabet ihlalleri nedeniyle verilen para cezalarının toplamı 54 milyon 431 bin 382 Türk Lirası olmuştur.
Hâlihazırda çeşitli pazarlardaki rekabet ihlallerine yönelik 17’si 2012 yılında başlatılmış olan 23 soruşturma devam etmektedir.
Kurumun 2011 yılı kesin hesabına göre, bütçe gideri 44 milyon 993 bin 787 TL olarak gerçekleşmiştir.
2012 yılında ise bütçe giderinin 52 milyon TL civarında olacağı tahmin edilmektedir.
2013 yılı için ise Rekabet Kurumu bütçesinde toplam 57 milyon 400 bin TL ödenek öngörülmüştür.
Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonunun Değerli Üyeleri,
Bakanlığımızın 2013 Mali Yılı Bütçesi toplam 503 milyon 438 bin 650 Liradır.
Bunun;
– 259 milyon 528 bin Lirası Personel Giderlerine,
– 56 milyon 305 bin Lirası Sosyal Güvenlik Kurumu ve Devlet Primi Giderlerine,
– 120 milyon Lirası Sermaye Giderlerine,
– 63 milyon 441bin Lirası Mal ve Hizmet Alımı Giderlerine,
– 4 milyon 164 bin 650 Lirası Cari Transferlere
tahsis edilmiştir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2013 Yılı Bütçe Tasarısının değerli katkılarınızla en iyi şekli alacağına inanıyorum.
Bütçenin ve yapılan çalışmaların ülkemiz için hayırlı olmasını diliyorum.
Bütçemiz üzerine çalışan tüm mesai arkadaşlarıma ve ilgili kurumların çalışanlarına teşekkür ediyorum.
Yüce milletimizi temsil eden Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ve siz saygıdeğer komisyon üyesi milletvekillerimizi sevgi ve saygılarımla selamlıyorum.
GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ ve DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
